نقش ظروف غذا در سلامتی

ظروف غذا نقش مهم وموثری در سلامتی ما دارند که متاسفانه امروزه کمتر به آن توجه می شود.ظروف غذا علاوه بر اینکه بر طعم غذا تاثیر می گذارند ،در کیفیت غذا نیز تاثیر گذار هستند. ما بخواهیم یا نخواهیم،درحین پخت غذا،یون های آن ظرف به داخل غذا نفوذ پیدا می کند.اگر این ظرف از فلزات مفید ساخته شده باشند ،اثرات بسیار مفیدی برای بدن خواهند داشت واگراز فلزات سنگین ومضربوده باشند،اثرات مخربی برای بدن خواهند داشت.مثلا در ساخت ظروف تفلون از فلزی به نام کاد میوم استفاده شده است که در هنگام حرارت یون های این فلز وارد غذا می گردد.علاوه بر این یونهای مضر این ظروف، پوشش آنها می باشد.پوشش تفلونی این ظروف از دو لایه ی آستری ورویه تشکیل شده است که رویه ی آن نچسب بوده وبه دلیل دارا بودن مواد پلیمری که نوعی پلاستیک هستند،در مقابل حرارت های بسیار بالا به طور محسوس سوخته و گازهای سمی ایجاد می نماید،حتی اگر تفلون خدشه دار نشده باشد،وقتی این ظروف داغ می شوند،غذا را سمی می کنند ،ولی به دلیل در صد پایین این سموم در کوتاه مدت عارضه های بروز نکرده،ولی اثرات سوء آن در دراز مدت با مشکلاتی چون:سرطان،کوتاهی قد،ضایعات پوستی،مشکلات گوارشی،مسمومیت های غذایی وغیره خود نمایی می کند. استفاده از ظروف تفلون بازسازی شده هم موجب ایجاد مسمومیت غذایی در مصرف کننده گان می گردد.همچنین تفلون در اثر حرارت تجزیه شده و گازی که در اثر تجزیه از آن متصاعد می شود،برای محیط زیست زیان آور بوده وپرنده گانی که در معرض این گاز قرار می گیرند،دچار عدم تعادل ،دشواری در تنفس،ضعف و تشنج می شوند. مثال دیگر برای ظروف مضر، می توان به ظروف آلومینومی اشاره کرد.پخت پزونگهداری غذا وجوشاندن آب در ظروف آلومنیومی مشکلات مختلفی از جمله انواع سرطانها،آلزهایمر،زخم معده،کولیت،خشکی دهان،تغیر رنگ زبان،کم خونی،اختلال در سیستم عصبی،مسمومیت کلیه،کبد والتهاب مفاصل ایجاد می نماید.موادی که دارای پ هاش پائین ویا اسیدی دارند، مثل ماست ،دوغ،مرکبات وغذاهای شور باعث حل شدن بیشتر الومنیوم در خود می شوند ودون دون شدن آلومنیوم در اثر استفاده از این مواد به همین مسئله بر می گردد. استفده از ظروف یکبار مصرف،ملامین وماکرویو نیز صدمات جبران ناپذیری به بدن وارد می نماید.ظروف یکبار مصرف پلی استایرن وبسیاری از ظروف یکبار مصرف کاغذی موجود در بازار که یک لایه ی پلاستیکی در رویه ی داخلی وجوددارند،موجب از بین رفتن املاح ،ویتامینها،فیتونوترینها وبسیاری از پروتئینهای موجود در غذامی شوند.این مواد به تدریج وارد بدن شده وبه آرامی بیماریهای مختلف ازجمله:خستگی زود هنگام،عصبیت،بی خوابی،کم شدن پلاکت ها و هموگلوبین،غیر عادی شدن کروموزومها،شیوع انواع سرطان ها وغیره می گردد. اشعه ی ماکرویو،امواج رادیویی با فرکانس بالا (۲۴۵۰ام اچ زد)هستند که در مسیر مستقیم حرکت می کنند.غذا،انرژی اشعه های ماکروفر را به خود جذب کرده،سپس مولکولهای آب موجود درغذا به سرعت به حرکت در می آیند که این حرکت،گرما تولید می کندوباعث پخت غذا می شود.استفاده از غذاهای ماکرویو شده ،باعث کاهش حافظه،اختلال در در تولید هورمونهای مردانه وزنانه واختلال در سیستم دفاعی بدن می شود.بر خورد این اشعه با بدن ،باعث پاره شدن رشته های دی ان ای بدن شده وباعث به دنیا آمدن نوزادان ناقص الخلقه می شود.و بنا بر تحقیقات انجام گرفته، تمام ماکرویو های موجود در بازار نشتی امواج دارند. بهترین ظروف برای پخت وپز ونگهداری مواد غذایی ،استفاده از ظروف مسی،برنجی،چودنی،پریکس ،شیشه ای،چینی وسفالی می باشد. همان طور که قبلا عرض کردیم در هنگام پخت وپز،یونهای ظروف وارد غذا می شوند وپخت وپز در ظروف مسی ،برنجی وچودنی این امکان را ایجاد می نماید که نیاز بدن به مس،روی وآهن تامین شود.در این صورت چون این فلزات به صورت یون وارد بدن می شوند، بدن به اندازه ی نیاز از آنها بر داشت کرده واضافه ی آن به راحتی از طریق رودها دفع می گردد. امروزه بسیاری از بیماریها به کمبود این مواد در بدن بر می گردد.مثلا همین روی یا زینگ یکی از آنتی اکسیدانهای بدن می باشد که نقش مهمی در مقابله با بیماریهای مختلف از جمله سرطان،بیماریهای قلبی وعروقی ومشکلات مغزی دارد.کمبود این ماده ی حیاتی مشکلات وبیماریهای مختلف ازجمله کند ذهنی ایجاد می نماید.رویی که از طریق غذا به بدن وارد میشود، جواب گوی نیازهای بدن ما نبوده وبهترین منبع تامین روی بدن ،استفاده از ظروف برنجی می باشد.ظروف برنجی ترکیب مس وروی می باشند. ظروف مسی،علاوه بر اینکه گرما رابه خوبی هدایت میکنند،خواص ضد میکروبی نیز دارند.یونهای مس از طریق تخریب دی ان ای باکتریها آنها را از بین برده واز تولید به مثل آنها جلو گیری به عمل می آورد.ظروف مسی همچنین بسیاری از باکتریهای بیمارستانی از جمله میکروب ام ار اس را از بین میبرد. ظروف مسی اگر با قلع نیز سفید شوند، علاوه بر اینکه میزان یونهای مس را متعادل می نماید ،نقش مهمی نیز در جلوگیری از سرطان دارد. مسی که از طریق غذاهای مختلف وارد بدن می شود به هیچ عنوان جواب گوی نیازهای بدن نبوده وبهترین وسالمترین راه تامین مس بدن ،استفاده از ظروف مسی می باشد. استفاده مس به این روش، چون به صورت یون می باشد، هیچ گونه مشکلاتی برای بدن ایجاد نمی نماید، آنچه که در بعضی کتابها خوانده می شود که مصرف بیش از حد مس مشکلاتی برای بدن ایجاد می نماید، ما هم قبول داریم ،ولی این زمانی می باشد که مس به صورت مولکول باشد. استفاده از ظروف مسی ،یونهای مس به بدن وارد می نماید وچون داخل ظروف مسی بایک لایه ی قلع پوشش داده می شود(البته بایستی دقت شود که با قلع سفید شود نه با سرب که بسیار خطرناک نیز می باشد)هیچ مشکلی برای بدن ایجاد نمی نماید. امروزه مشخص شده که ۱۴۵ نوع بیماری در اثر کمبود مس ایجاد می گردد از جمله آنوریزم،سفیدی موی بدن،گشادی عروق ،افتادگی گونه ها،سینه ها وشکم که اکثرا روی به جراحی برای ترمیم آنها می آورند،بسیاری از کمر دردها، نوعی از کم خونی وپلاسیدگی بدن به کمبود مس مربوط می باشد. استفاده از ظروف چدنی نیز برای بدن بسیار مفید بوده واز کم خونی های ناشی از کمبود آهن جلو گیری به عمل می آورد.قرصها وقطره های آهن مشکلات مختلفی برای بدن از جمله کبد ایجاد می نماید.همه یک ضرر آشکار قطره های آهن را روی دندان کودکان به راحتی می بینند.به قطع ضرر آن قطره ها روی کبد وسایر اعضای بدن بسیار وحشتناکتر از دندانها می باشد ،ولی چون با چشم قابل رویت نیست ،همه از روی آن به راحتی می گذرند.استفاده از ظروف چودنی ویا استفاده از یک تکه آهن کوره رفته و چکش خورده داخل ظرف غذا، کمبود آهن بدن را به راحتی وبدون ضرر جبران کرده واضافه ی آن به راحتی از بدن دفع شده وعلاوه بر جبران آهن مورد نیاز بدن به آسانی وارزانی ،مارا از عوارض وحشتناک قرصها ،آمپولها،قطره ها وشربت های شیمیایی آهن نجات می دهد. استفاده از ظروف استیل نیز چون سرب از خود آزاد می کند،به هیچ عنوان توصیه نمی شود. ما برای سلامتی شما واعضای خانواده ی شما توصیه می کنیم برای پخت وپز از ظروف برنجی،مسی آب قلع داده شده،چدنی استفاده نمایید ،همچنین برای پخت غذاهای آبکی از ظروف سنگی،پریکس وسفالی نیز می توانید استفاده نمایید. وهمچنین برای نگهداری غذا،روغن،عسل وغیره می توانید از ظروف شیشه ای ،پریکس،سفالی وچینی استفاده نمایید.

استفاده از ظروف مختلف برای پخت و پز غذا، از اهمیت ویژه ای در تغذیه برخوردار است. چون برخی از ظروف با آزاد کردن یون ها و ترکیبات مختلفی که در جنس، رنگ و یا لعاب آنها به کار گرفته شده است، موجب ایجاد تاثیرات سوئی بر بدن می شوند. شاید در نظر اول، کیفیت و طعم غذا مورد توجه قرار گیرد ولی باید به خاطر داشت کیفیت ظرفی که در آن غذا می خورید نیز به اندازه کیفیت مواد غذایی مورد مصرف، مهم است.به همین خاطر، کارشناسان از دیدگاه علمی، در مورد استفاده از ظروف با جنس های مختلف، نظر می دهند و گاه حتی درباره کاربرد بعضی از آنها، هشدار می دهند. برای آگاهی بیشتر از فواید و مضرات ظروفی که برای پخت و پز به کار می رود با دکتر »سید ضیاء الدین مظهری«، رئیس انجمن تغذیه ایران، گفتگویی انجام داده ایم که از نظر شما می گذرد.

آیا استفاده از ظروف آلومینیومی برای پخت غذا، سبب کم خونی می شود؟

استفاده طولانی مدت از ظروف آلومینیومی برای پخت مناسب نیست، چرا که این ظروف با آزاد کردن یون آلومینیوم در غذا، سبب انتقال این یون ها به بدن می شوند و در دراز مدت می تواند مشکلاتی برای بدن، از جمله کم خونی، ایجاد کند.ظروفی که در آشپزخانه عمدتا به آن »روحی« می گویند که بعضا با »رویی« اشتباه می شود، عمدتا از جنس آلومینیوم هستند. اگر ظرفی واقعا از جنس روی باشد، خروج یون های روی از ظرف و ورود آن به غذا، باعث جبران کمبود روی در بدن می شود و برای ما مفید خواهد بود. ولی یون های آلومینیوم این خاصیت را ندارد. بهتر است از ظروف آلومینیومی برای پخت غذاهایی استفاده شود که نیاز به مدت زمان پخت کمتری دارد. از سوی دیگر سبزیجات برگی و غذاهای اسیدی یا نمکی اگر در ظرف آلومینیوم پخت شوند میزان زیادی آلومینیوم را به خود جذب می کنند در نتیجه آلومینیوم بیشتری وارد بدن می شود که مضر است.

ظروف لعابی یا سفالی برای پخت غذا، تا چه قدر مناسبند؟

ظروف سفالی بدون لعاب برای نگهداری یا پخت غذا مورد استفاده قرار نمی گیرند، چون دارای خلل زیادی می باشند که سبب نفوذ و باقی ماندن غذا در آنها می شود. اگر پایه رنگ هایی که برای این ظروف به کار می رود، حاوی فلزات سنگین مثل سرب باشد، استفاده از آنها برای سلامتی مضر است و باعث کند ذهنی، افسردگی و بعضی مسمومیت های درازمدت دیگر می شود. ظروف لعابی زردرنگ که در قدیم از آنها استفاده می شد، بهترین نوع این ظروف برای پخت و پز و نگهداری غذا هستند. ظروف سرامیکی هم نوعی از ظروف سفالی می باشند که اگر از لعاب مناسبی برای آنها استفاده شده باشد، هیچ مشکلی برای پخت و پز ندارند.

نظر شما درباره ظروف مسی چیست؟

ظروف مسی، از بهترین نوع ظروف پخت غذا محسوب می شوند، البته در صورتی که قلع اندود شده باشند. اگر ظروف مسی به شکل مناسبی قلع اندود نشده باشند و یا از مواد حاوی سرب برای قلع اندود شدن، استفاده شده باشد، این عنصر می تواند پس از ورود به غذا، در دراز مدت سبب ایجاد مسمومیت شود. در صورتی که ظروف مسی، قلع اندود نشده باشد، ورود یون مس به غذا در طولانی مدت، سبب تاثیر نامطلوبی بر احشاء و اندام داخلی بدن شده و ذخیره شدن آن در کبد به مرور به از کار افتادن این عضو، کمک می کند.به همین دلیل آن را با فلزی دیگر مثل قلع می پوشانند. بنابراین باید در هنگام شستشو احتیاط کرد که این لایه از بین نرود یا خش بر ندارد. از سوی دیگر مواد اسیدی یا غذاهای ترش، سبب از بین رفتن لایه رویی ظروف مسی می شود بنابراین هر چند وقت یکبار، باید این ظروف، قلع اندود شود.در حال حاظر ظروف ملامین چندان مورد استفاده قرار نمی گیرند.آیا این ظروف برای سلامتی، مشکلی به وجود نمی آورند، به ویژه که گفته می شود ملامین های رنگی برای سلامتی مضرند، چون به مرور زمان، رنگ های آنها وارد غذا می شونداگر فرآیند تولید این ظروف، علمی و اصولی باشد، مشکلی برای سلامتی افراد به وجود نمی آورد. لعابی که برای محافظت روی ملامین پوشانده می شود، بسیار نازک است. بنابراین باید مانع از بین رفتن آن شد تا میکروب وارد ظرف نشود. به دلیل نفوذ میکروب، استفاده از ملامین های ترک دار وکهنه توصیه نمی شود.اگر این ظروف، سالم باشد و لعاب آنها هم از بین نرفته باشد، غذاهای ترش و اسیدی هم نمی توانند تاثیری بر آن داشته باشند.درباره ظروف بلوری، پیرکس و شیشه ای چه توضیحی داریدظروف شیشه ای و پیرکس، جزو ظروف مناسب برای پخت غذا هستند، چون مواد اسیدی یا بازی، روی آنها تاثیری نمی گذارد و در اثر حرارت نیز یونی وارد غذا نمی شود.

ظرف های استیل چه تاثیری می تواند بر غذا داشته باشد

این ظروف از ترکیب آهن و فلزات دیگر ساخته شده اند و در هنگام پخت، یونی وارد ماده غذایی نمی کنند! اما باید توجه داشت که از نگهداری غذاهای اسیدی و نمکی برای مدت طولانی در ظروف استیل، خودداری شود.

سرو غذا در ظروف پلاستیکی و یکبار مصرف از نظر بهداشتی چه مشکلاتی به همراه دارد؟

این روزها استفاده از ظروف یکبار مصرف، متداول شده است. حتی بعضی خانواده ها برای پخش غذاهای نذری یا در مهیمانی های خود از این ظروف استفاده می کنند باید توجه داشت که استفاده از ظروف یکبار مصرف شفاف و بی رنگ، برای نوشیدنی های داغ مثل قهوه و چای، اصلا مناسب نیست، چرا که حرارت بالا، سبب آزاد شدن بعضی مواد آلی و ترکیبات شیمیایی موجود در دیواره آنها و انتقال آن به نوشیدنی می شود و ورود این مواد و ترکیبات به بدن عامل بروز بعضی از سرطان هاست.این ظروف توانایی نگهداری رنگ را هم ندارند بنابراین با ریختن غذا و نوشیدنی داغ درون این ظروف، لایه ای از رنگ داخل محتویات، حل و وارد بدن می شود که سرطان زاست.اگر چه ظروف تفلون یا نچسب، طرفداران زیادی دارد ولی در مورد مضرات و تاثیرات نامطلوب آن هم صحبت های زیادی می شود

آیا از ظروف تفلون برای پخت و پز غذا، استفاده کنیم یا خیر؟

مطالعات و تجربیات زیادی در زمینه آسیب حیوانات و خصوصا پرندگان در اثر استنشاق بخارات حاصل از گرم شدن تفلون وجود دارد.از جمله در تحقیقی که در آمریکا انجام شده، نشان داده شده است که وقتی دمای ظروف تفلون، از حد معینی بالا برود، در اثر تجزیه لایه پوشاننده آن، حدود ۱۵ نوع ذره بخار سمی آزاد می شود. در تحقیقات انجام گرفته، مشخص شده که یکی از مواد سرطان زای موجود در ظروف تفلون، در موش ۴ نوع سرطان شامل سرطان کبد، پانکراس، سینه و بیضه ایجاد می کند.بر همین اساس می توان احتمال داد که استفاده دراز مدت از این ظروف و مواجهه زیاد با این ماده در انسان نیز چنین اثرات سوئی داشته باشد.هرچه ظروف با پوشش تفلون، گرم تر شود، احتمال آزاد شدن بخارات سمی از آنها بیشتر است. از سوی دیگر تحقیقات علمی ثابت کرده است که هر چه سن ظروف، کمتر، یا به عبارتی ظرف، نوتر باشد، در صورتی که حرارت زیادی به ظرف خالی داده شود، تاثیرات سوء آن بیشتر است. نکته مهم دیگر این است که باید از بازسازی ظروف تفلون، جدا خودداری کرد، چون نوع ماده مصرفی و نحوه کار مورد تایید وزارت بهداشت نیست.در حال حاضر ظروف سنگی بیشتر جنبه تزئینی پیدا کرده است، ولی هنوز هم موارد استفاده از آنها مشاهده می شود. آیا این ظروف برای پخت مناسبندظروف سنگی جزو ظروف مناسب برای پخت غذا محسوب می شوند، هر چند این ظروف در حال حاضر چندان مورد استفاده قرار نمی گیرند. این ظروف از نظر بهداشتی سالمند و تغییر در غذا ایجاد نمی کنند

دکتر فرض الله قلی زاده کلان : متخصص تغذیه ودر مان های طبیعی

دیجی مس
ارسال دیدگاه